ερίληψη
Με την μελέτη της συλλογής 40 ποικιλιών ιπποφαούς διαπιστώθηκε ότι στον τέταρτο χρόνο ανάπτυξης των φυτών, οι ποικιλίες διαφοροποιήθηκαν μεταξύ τους στο ύψος. Όλες οι ρώσικες ποικιλίες δεν είναι ακανθώδης, όμως όταν φέρουν αγκάθι αυτό έχει μήκος μέχρι 1 cm. Έντονα αντέδρασαν προς την άρδευση την περίοδο της ωρίμανσης του καρπού οι ποικιλίες Tsouiskayia, Elizaveta και Soudarouska, οι οποίες είχαν μεγαλύτερη σοδειά και αυξημένο βάρος καρπού. Μέτρια ανταπόκριση προς την άρδευση είχαν οι ποικιλίες Elitnayia , Κ3 και η Zoltoplodnayia. Παθητική αντίδραση προς την άρδευση είχαν οι Δυτικοευρωπαϊκές ποικιλίες. Για τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά διακρίνονται οι ποικιλίες Prima Dona, Tsouiskayia, Elizaveta και Soudarouska. Μικρότερη παραγωγικότητα (2- 3 Kg/πρέμνο ) παρουσίασαν οι Ευρωπαϊκές ποικιλίες Herbo, Frugana, Albeco και Laoukora. Επίσης, παρατηρήθηκε ικανοποιητική απομάκρυνση του καρπού στις Δυτικοευρωπαϊκές ποικιλίες η παραγωγικότητα τους ήταν μικρή.
Λέξεις κλειδιά: ποικιλία, ανάπτυξη, καρποφορία, άρδευση, συγκομιδή
Εισαγωγή
Το φυτό ιπποφαές (Hippophae rhamnoides) είναι θάμνος με ύψος 2-5μετρων. Το ιπποφαές έχει πυκνά, σκληρά και πολύ ακανθώδη κλαδιά. Τα φύλλα είναι ανοιχτό χρωμα αργυρο-πράσινα, λογχοειδή, μήκους 3–8 cm και πλάτους λιγότερο από 7 mm. Είναι δυικό φυτό, με ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά άνθη. Το αρσενικό παράγει γύρη προς γονιμοποίηση με τη βοήθεια του αέρα (ανεμόφιλο ή ανεμόγαμο φυτό). Το ριζικό σύστημα γενικά αναπτύσσεται στο επιφανειακό στρώμα ( 10-40 cm) του εδάφους, γι’ αυτό η μηχανική παρέμβαση του καλλιεργητή δεν πρέπει να ξεπερνά τα 8 cm. Στο ριζικό σύστημα του Ιπποφαούς παρατηρείτε κάτι εφάμιλλο με τα ψυχανθή, στις ρίζες απαντώνται αζωτοβακτήρια (Rhizobium), τα οποία ζουν ελεύθερα και σε καταστάσεις ηρεμίας σχηματίζουν κύστεις που συγκεντρώνουν το ατμοσφαιρικό άζωτο. Μετά από το πέρας κάποιον ετών απελευθερώνουν από αυτές τις κύστες το άζωτο και εμπλουτίζουν το έδαφος με περίπου 20- 50 Kg/ he. Το φυτό είναι πολύ παραγωγικό και η διάρκεια της ζωής του, σε ευνοϊκές συνθήκες είναι έως και 80 έτη. Καλλιεργείται σε περιοχές με μεγάλο ποσοστό ηλιοφάνειας. Βέλτιστη ανάπτυξη του ιπποφαές πραγματοποιείται σε ποτιστικά, γόνιμα, ελαφριάς μηχανικής σύστασης εδάφη, με pH 6.5-7.5. Τα εδάφη βαριάς μηχανικής σύστασης είναι ακατάλληλα για καλλιέργεια του ιπποφαές. Στόχος είναι η μελέτη της προσαρμοστικότητας, της ανάπτυξης και παραγωγικότητας των ποικιλιών στις Μεσογειακές συνθήκες.
Υλικά και Μέθοδοι
Το 2010 στο Ινστιτούτο Αμπέλου Αθηνών του ΕΛ.ΓΟ “ ΔΗΜΗΤΡΑ ”, στη Λυκόβρυση, με την συμβολή του Ινστιτούτου φυλλοβόλων δένδρων της Σιβηρίας, και του πειραματικού σταθμού γενετικής βελτίωσης Krimskagia της Ρώσικης Ακαδημίας, εγκαταστάθηκε συλλογή πάνω από 40 ποικιλιών ιπποφαούς. Κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου του Ιπποφαούς έγιναν οι ενδεδειγμένες εργασίες, όπως το ξεβοτάνιασμα και ποτίσμα. Σημειώνεται ότι δεν έγινε λίπανση με χημικά λιπάσματα και ψεκασμοί για ασθένειες με αποτέλεσμα η καλλιέργεια να πλησιάζει τη βιολογική. Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις για την ανάπτυξη των φυτών σε διάφορα στάδια και πάρθηκαν παρατηρήσεις για την ωρίμανση, απόδοση και ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού. Η μεθοδολογία του πειραματισμού έγινε με τις παραδοσιακές μεθόδους [4-6] και αναφέρεται εκτεταμένα στις προηγούμενες δημοσιεύσεις μας[1-3].
Αποτελέσματα και Συζήτηση
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα διαπιστώθηκαν τα εξής: Στο τέταρτο χρόνο ανάπτυξης των φυτών το μεγαλύτερο ύψος είχαν οι ποικιλίες Laoukora (3,5 m.), Tsouiskayia (2,80m) και Dar Katouni (2,70m), ενώ οι ποικιλίες Zolotayia Cosa, Zoltoplodnayia, Elitnayia και K3 είχαν ύψος περιπου 2,0m. Με περιορισμένη ανάπτυξη ( 1,50- 1,70m) ήταν οι ποικιλίες Prima Dona, Soudarouska, Elizaveta και ο επικονιαστής Gnom. Οι ποικιλίες Prima Dona , Elizaveta και Soudarouska αποδείχθηκαν ότι είναι πρώιμες, ενώ οι Zolotayia Cosa, Prima Dona, Elitnayia και Zoltoplodnayia είναι μέσης ωρίμανσης. Όψιμες ποικιλίες ήταν οι Moriatska, Laoukora και Μ1.
Εικόνα 1 Πρέμνα της ποικιλίας «Tsouiskayia»
Την μεγαλύτερη παραγωγικότητα είχαν οι ποικιλίες Tsouiskayia (10- 12 χγρ/πρέμνο), Dar Katouni (10 χγρ/πρέμνο), Elizaveta και Soudarouska (8 χγρ/πρέμνο). Με μέτρια παραγωγικότητα (5- 6 χγρ/πρέμνο ) ήταν Elitnayia , Zolotayia Cosa, Zoltoplodnayia, Prima Dona και Κ3.
Την μικρότερη παραγωγικότητα (2- 3 χγρ/πρέμνο ) παρουσίασαν οι Ευρωπαϊκές ποικιλίες Herbo, Frugana, Albeco και Laoukora. Όλες οι ρώσικες ποικιλίες δεν είναι ακανθώδης, όμως όταν φέρουν αγκάθι αυτό έχει μήκος μέχρι 1 cm. Η Δυτικοευρωπαϊκή ποικιλία Laoukora είχε τα μεγαλύτερα αγκάθια (έως 5 cm.). Σημειώνεται ότι για το φυτό Ιπποφαές σημαντικό είναι η ανταπόκριση των ποικιλιών στην άρδευση κατά την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Έντονα αντέδρασαν προς την άρδευση την περίοδο της ωρίμανσης του καρπού οι ποικιλίες Tsouiskayia, Elizaveta και Soudarouska, οι οποίες είχαν μεγαλύτερη σοδειά και αυξημένο βάρος καρπού. Μέτρια ανταπόκριση προς την άρδευση είχαν οι ποικιλίες Elitnayia , Κ3 και η Zoltoplodnayia.
Παθητική αντίδραση προς την άρδευση είχαν οι Δυτικοευρωπαϊκές ποικιλίες. Σχετικά με τη γεύση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά (σάκχαρα, οξύτητα, άρωμα και πυκνότητα χυμού) διακρίνονταν οι ποικιλίες Prima Dona, Tsouiskayia, Elizaveta και Soudarouska. Τέλος, σημαντικό στοιχείο αποτελεί η απομάκρυνση του καρπού από το βλαστό που επηρεάζει στην ποσότητα και ποιότητα της σοδειάς. Καλύτερη απομάκρυνση του καρπού χωρίς μηχανικό τραυματισμό ( μαζί με το μίσχο ) παρουσίασαν οι ποικιλίες Elitnayia , Κ3 και Prima Dona. Παρατηρήθηκε ικανοποιητική απομάκρυνση του καρπού στις Δυτικοευρωπαϊκές ποικιλίες ενώ η παραγωγικότητα τους ήταν μικρή.
Βιβλιογραφία
- Ζαμανίδης Π., Πασχαλίδης Χ., Χουλιάρας Ι. κ.α. 2013. Μελέτη της προσαρμοστικότητας και ανάπτυξης των ποικιλιών Ιπποφαούς εισαγόμενων από τη Ρωσία στο κτήμα του Ινστιτούτου Αμπέλου Αθηνών. 26ο Συνέδριο Ε.Ε.Ε.Ο. τεύχος περιλήψεων: σελ 137
- Ζαμανίδης Π. και Πασχαλίδης Χ., 2011. Ιπποφαές. Μια νέα καλλιέργεια με προοπτική ανάπτυξης στη χώρα μας. Έκδοση Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αθήνα ΕΘΙΑΓΕ τεύχος 46 : σ12-15.
- Ζαμανίδης Π., Πασχαλίδης Χ., Χουλιάρας Ι. κ.α. 2011. Μελέτη της ριζοβολίας μοσχευμάτων ποικιλιών Ιπποφαούς σε υπόστρωμα τύρφη- έδαφος- περλίτης. Πρακτικά 25ου Συνεδρίου Ε.Ε.Ε.Ο τεύχος Β’: σελ 306- 307
- Moltcanov V. V., 1983. Sea Buckthorn. Novosibirsk (στα Ρωσικά)
- Малтабар Л.М., Ждамарова А.Г. Методики проведения агробиологических учётов и наблюдений по виноградарству. Кубанский СХИ. Краснодар,1982.
- Panteleyeva E. I., 1970. Sea buckthorn Cultivation Knowhow massive plantation. Barnaul. (στα Ρωσικά).[schema type=»book» name=»ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤIΚΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΙΠΠΟΦΑΟΥΣ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ» author=»Ζαμανίδης Παντελής του Κωνσταντίνου, Πασχαλίδης Χρήστος του Δημητρίου, Χουλιάρας Ιωάννης του Δημητρίου» publisher=»БАСАРАНОВИЧ ЕКАТЕРИНА» pubdate=»2017-06-14″ edition=»ЕВРАЗИЙСКИЙ СОЮЗ УЧЕНЫХ_ 30.12.2014_12(09)» ebook=»yes» ]